ที่มาศัพท์แพทย์: ภาวะกะเทย (Hermaphrodite)

 ที่มาศัพท์แพทย์: ภาวะกะเทย (Hermaphrodite)
 รองศาสตราจารย์ นายแพทย์วิทยา ถิฐาพันธ์



ส่วนมากคนเราที่เกิดมา ถ้าไม่เป็นผู้ชายก็ต้อง
เป็นผู้หญิง แต่ก็มีเหมือนกันที่คนบางคนเกิดมาแล้วมี
อวัยวะทั้งสองเพศคือทั้งอวัยวะเพศชายและเพศหญิงอยู่
ในคนเดียวกัน ความผิดปกติเช่นนี้ทางการแพทย์เรียก
ว่า “ภาวะกะเทย” หรือ “Hermaphrodite” ซึ่งสาเหตุของ
ความผิดปกติที่ว่านี้มีมากมายหลายประการและค่อน
ข้างเข้าใจยากสำหรับคนที่ไม่ได้อยู่ในวงการแพทย์
อย่างไรก็ตามเนื้อหาของบทความนี้ไม่ได้ต้องการจะมา
เล่าถึงสาเหตุที่ทำให้คนเรามีสองเพศในคน ๆ เดียว แต่
ที่อยากจะบอกให้ทราบก็คือทำไมวงการแพทย์จึงเรียก
ความผิดปกตินี้ว่า Hermaphrodite มากกว่า
ก่อนจะทราบที่มาของศัพท์คำนี้ เราคงต้องมา
ทำความรู้จักชื่อของบรรดาเทพต่าง ๆ ของกรีก-โรมันให้
พอทราบเสียก่อน เพราะถ้าไม่ทราบก็อาจทำให้การ
เข้าใจศัพท์ต่าง ๆ ยากขึ้น
ในบรรดาเทพที่สำคัญของกรีก-โรมัน ซึ่งมีอยู่
มากมาย มีเทพและเทวีที่มีความสำคัญไม่น้อยอยู่ ๒
องค์ องค์แรก คือ เฮอร์เมส (Hermes) ซึ่งเป็นเทพแห่ง
การสื่อสาร การเดินทาง การพาณิชย์ และการพูด ชื่อ
เฮอร์เมสนี้เป็นชื่อตามภาษากรีก แต่ภาษาโรมันเรียกว่า
เมอร์คิวรี (Mercury) และอีกองค์หนึ่งคือ อโฟรไดทิ
(Aphrodite) ซึ่งเรียกตามภาษากรีก หรือ วีนัส (Venus)
ถ้าเรียกตามภาษาโรมัน อโฟรไดทิ เป็นเทวีแห่งความงาม ความรัก และการให้กำเนิด

ครั้งหนึ่งเทพเฮอร์เมสได้ลอบเป็นชู้กับเทวี
อโฟรไดทิ (ที่กล่าวเช่นนี้ก็เพราะเทวีอโฟรไดทิแต่งงาน
แล้วกับเทพฮีฟีสทัสซึ่งเป็นเทพแห่งการช่างโลหะและ
หัตถกรรม) จนทำให้เกิดบุตรขึ้นมาองค์หนึ่งชื่อว่า เฮอร์
มาโฟรไดทัส (Hermaphroditus) ซึ่งเป็นชื่อที่มาจากคำว่า
Hermes รวมกับคำว่า Aphrodite ภายหลังให้กำเนิดเฮอร์
มาโฟรไดทัสขึ้นมา เทวีอโฟรไดทิรู้สึกเป็นภาระที่จะต้อง
มาเลี้ยงดูลูกคนนี้ (สงสัยคงกลัวว่าจะไม่มีเวลาไปคบชู้
กับเทพองค์อื่น ๆ อีก จะเสียชื่อว่าเป็นเทวีแห่งความรัก)
จึงนำไปให้เหล่านางอัปสรบนภูเขาไอเดอะช่วยเลี้ยง ซึ่ง
นางอัปสรเหล่านั้นก็ช่วยกันเลี้ยงดูจนเฮอร์มาโฟรไดทัส
เติบโตเป็นหนุ่มใหญ่ที่มีรูปโฉมงดงามเป็นที่ต้องตา
ต้องใจของบรรดาสาว ๆ ทั้งหลายที่ประสบพบเห็น
วันหนึ่งขณะที่เฮอร์มาโฟรไดทัสลงอาบน้ำใน
บ่อน้ำพุแห่งหนึ่ง ซึ่งเป็นที่อยู่ของนางอัปสรชื่อ ซัลมาซิส
(Salmacis) นางเห็นเฮอร์มาโฟรไดทัสมีรูปโฉมที่งดงาม
เหลือเกิน ก็เกิดหลงรักจนถอนตัวถอนใจไม่ได้ จึงตรง
เข้าไปกอดรัดเฮอร์มาโฟไดทัสไว้ พร้อมกับอ้อนวอนขอ
ความรักจากเฮอร์มาโฟไดทัส แต่เฮอร์มาโฟไดทัสก็ไม่
ยอมสนใจในความรักของนางเลย นางจึงอธิษฐานต่อ
ทวยเทพขอให้นางได้สมรสสมรักกับเฮอร์มาโฟรไดทัส
โดยไม่มีวันพรากจากกัน ทันใดนั้นทวยเทพก็สนอง
ตอบต่อคำอธิษฐานของนางซัลมาซิสโดยบันดาลให้ร่าง
ของนางกับร่างของเฮอร์มาโฟไดทัสผสม ผสานกลาย
เป็นร่างเดียวกัน แยกออกจากกันไม่ได้เลย นับตั้งแต่นั้น
มาเฮอร์มาโฟไดทัสก็มีทั้งสองเพศกลายเป็นกระเทยไป
ในที่สุด